کد مطلب:28294 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:115

به تأخیر نینداختن تقسیم ثروت های عمومی












1491. أنساب الأشراف - به نقل از ابو صالح سمّان -: علی علیه السلام را دیدم كه وارد بیت المال شد و در آن اموالی دید. فرمود: «اینها این جاست و مردم، نیازمندند؟!». پس دستور داد آن را میان مردم، تقسیم كردند و دستور داد تا بیت المال، جاروب و آبپاشی شد و در آن، نماز گزارد.[1].

1492. الغارات - به نقل از بكربن عیسی، در یادكرد سیره امام علی علیه السلام -: به درستی كه او آنچه در بیت المال بود، تقسیم می كرد. پس جمعه ای نمی آمد كه در بیت المال، ثروتی باشد. در هر شامگاه پنج شنبه، دستور می داد تا بیت المال، آبپاشی شود. سپس در آن دو ركعت نماز می گزارد.[2].

1493. الغارات - به نقل از مجمّع التیمی -: به درستی كه علی علیه السلام، بیت المال را آبپاشی می كرد و در آن، نماز نافله می گزارد و می گفت: «در روز رستاخیز، گواهی ده كه ثروت ها را بر مسلمانان، در درون تو حبس نكردم».[3].

1494. فضائل الصحابة - به نقل از مجمّع التیمی -: به درستی كه علی علیه السلام، دستور می داد تا بیت المال جاروب شود، سپس آبپاشی گردد. آن گاه [ آن جا ]نماز می گزارد، بدان امید كه روز رستاخیز، برایش گواهی دهد كه ثروت را در درون آن، بر مسلمانان، حبس نكرده است.[4].

1495. تاریخ دمشق - به نقل از ابو حكیم صاحب الحفاء، از پدرش -: به درستی كه علی علیه السلام، سالی سه مرتبه اموال گردآوری شده را [ میان مسلمانان] تقسیم می كرد. پس ثروتی را از اصفهان برایش آوردند. فرمود: «صبحگاهان، چهارمین تقسیمی است. به درستی كه من جمع كننده نیستم».

[ راوی] گوید: ریسمان ها را قسمت كرد. پس گروهی آن را گرفتند و گروهی بازگرداندند.[5].

1496. مروج الذهب - در ذكر حوادث سال 38 هجری -: یاران علی علیه السلام، در این سال، سه مرتبه از وی تقسیمی دریافت كردند، بر حسب آنچه ثروت به دستش می رسید. پس ثروتی از اصفهان به وی رسید. برای مردم، سخنرانی كرد و فرمود: «صبحگاهان، چهارمین تقسیمی است. سوگند به خداوند كه من، جمع كننده نیستم».

او در تقسیم اموال، برای مردمان، نمونه بود و خود او مانند یكی از مردم، سهم بر می داشت.[6].

1497. الأمالی - به نقل از هلال بن مسلم جحدری -: از جدّم جرّه (جوّه شنیدم كه گفت: من حضور داشتم كه شبانگاه، مالی برای علی بن ابی طالب علیه السلام آورده شد. فرمود: «این را تقسیم كنید».

گفتند: ای امیر مؤمنان! شب است. آن را به فردا واگذار.

به آنان فرمود: «آیا ضمانت می كنید كه تا فردا زنده باشم؟».

گفتند: در اختیار ما نیست.

فرمود: «پس تقسیم كنید و آن را به تأخیر میندازید».

شمعی فراهم شد و شبانه، مال ها را تقسیم كردند.[7].

1498. الغارات - به نقل از ضحاك بن مزاحم -: [ علی علیه السلام فرمود: ]«دوستم پیامبر خدا چیزی را برای فردا نگه نمی داشت، ابوبكر نیز چنین می كرد؛ امّا عمر بن خطّاب، تصمیم گرفت دیوان ها فراهم كند، و ثروت ها را از سالی برای سال دیگر بگذارَد؛ ولی من چنان كنم كه دوستم پیامبر خدا انجام می داد».

[ راوی] گوید: علی علیه السلام جمعه تا جمعه، مال ها را تقسیم می كرد و می گفت:

«این، دستچین من و بهترین آن است

در حالی كه هر میوه چین، دستش به دهان خودش است [و خود می خورد]»[8] [9].

1499. شرح نهج البلاغة - به نقل از عبدالرحمان بن عجلان -: علی علیه السلام، بذرِ كتّان، ترتیزك و زیره و سایر چیزها را میان مردم، تقسیم می كرد.[10].

1500. شرح نهج البلاغة - به نقل از شعبی -: جوانی بودم كه با گروهی از جوانان، به میدانی در كوفه وارد شدم. علی علیه السلام را دیدم كه بر توده ای از طلا و توده ای از نقره ایستاده و تازیانه ای در دست دارد كه مردم را با آن، دور می كند و باز می گردد و اموال را میان مردم، تقسیم می كند، تا آن كه چیزی از آن، باقی نماند. آن گاه بازگشت و به خانه خود، چیزی نبُرد، نه كم و نه زیاد.

من نزد پدرم بازگشتم و به او گفتم: امروز، بهترینِ مردم یا نادان ترینِ آنها را دیدم!

گفت: كیست او پسرم؟

گفتم: علی بن ابی طالب، امیر مؤمنان. او را دیدم كه چنین و چنان می كرد، و داستان را بازگفتم.

پدرم گریست و گفت: فرزندم! بهترینِ مردم را دیده ای.[11].

1501. امام باقرعلیه السلام: برای علی علیه السلام ثروتی آورده شد. وی وزن كنندگان و صرّافان را نزد خود نشانْد. آن گاه، توده ای از طلا و توده ای از نقره ساخت و فرمود: «ای قرمزها و ای سفیدها! سرخ و سفید شوید و جز مرا بفریبید.

این، دستچین من و بهترین است

در حالی كه هر میوه چین، دستش به دهان خودش است [و خود می خورد]».[12].

1502. تاریخ دمشق - به نقل از ابو صالح سمّان -: علی علیه السلام را دیدم كه وارد بیت المال شد و در آن، چیزی دید. پس فرمود: «این را این جا نبینم، در حالی كه مردم، بدان نیاز دارند». سپس دستور داد آن را تقسیم كردند و دستور داد بیت المال، جاروب و آبپاشی شد و در آن، نماز گزارد یا در آن قیلوله (خواب قبل از ظهر كرد؛ یعنی خوابید.[13].

1503. الدعوات: امیر مؤمنان، هرگاه اموال بیت المال را می بخشید، دستور می داد جاروب شود و در آن، نماز می گزارد و دعا می كرد و در دعایش می گفت: «بار خدایا! به تو پناه می برم از گناهی كه عملم را تباه سازد، و به تو پناه می برم از گناهی كه كیفرها را سریع گردانَد، و به تو پناه می برم از گناهی كه نعمت ها را تغییر دهد، و به تو پناه می برم از گناهی كه روزی را باز دارد، و پناه می برم به تو از گناهی كه از دعا جلوگیری كند، و پناه می برم به تو از گناهی كه از توبه جلوگیری كند، و پناه می برم به تو از گناهی كه پرده ها را بدَرَد، و پناه می برم به تو از گناهی كه پشیمانی آورَد، و پناه می برم به تو از گناهی كه بهره را نگه دارد.[14].









    1. أنساب الأشراف: 371/2، تاریخ دمشق: 476/42.
    2. الغارات: 69/1. نیز، ر. ك: مناقب الإمام أمیر المؤمنین: 517/32/2.
    3. الغارات: 49/1، تاریخ الخلفاء: 213. نیز، ر. ك: حلیة الأولیاء: 300/7.
    4. فضائل الصحابة: 886/533/1، تاریخ الإسلام: 643/3.
    5. تاریخ دمشق: 477/42، الأموال: 673/284، كنز العمّال: 11703/584/4.
    6. مروج الذهب: 421/2.
    7. الأمالی، طوسی: 904/404، تنبیه الخواطر: 173/2، مناقب آل أبی طالب: 95/2.
    8. الغارات: 47/1، بحار الأنوار: 9/60/100.
    9. ابن اثیر گوید: این مَثَلی است كه نخستین بار بر زبان عمرو، خواهرزاده جذیمه آمد. او و دوستانش قارچ می چیدند و دوستانش هرگاه قارچ خوب می دیدند، به دهان می گذاشتند و او در آستین می گذاشت، تا برای دایی اش بیاورد و علی علیه السلام، از این مَثَل، اراده كرده كه ثروت مسلمانان را تباه نمی كند، بلكه آن را در جایش قرار می دهد. النهایة: 309/1.
    10. شرح نهج البلاغة: 199/2، الغارات: 60/1، بحار الأنوار: 136/41.
    11. شرح نهج البلاغة: 198/2، الغارات: 54/1، بحار الأنوار: 135/41.
    12. الأموال: 675/285، حلیة الأولیاء: 81/1، شرح نهج البلاغة: 126/19.
    13. تاریخ دمشق: 476/42، مسند ابن جعد: 2145/315.
    14. الدعوات: 150/60، بحار الأنوار: 9/93/94.